NIKŠIĆKE RUDINE
Nikšićke (Bijele) Rudine, naziv je za područje (oblast), polje i pleme u zapdnoj Crnoj Gori. Nikšićke Rudine jedno su od tri nova plemena (uz Grahovo i Krivošije) koja se formiraju na teritoriji plemena Riđana, zbog priliva novog stanovništva nakon bitke na Grahovu. Na terenu Rudina nastalo je novo vrlo jako pleme koje je odigralo vrlo važnu ulogu tijekom oslobodilačkih ratova od viševjekovne turske vlasti.
U sastav Nikšićkih Rudina ulaze veći broj naselja sa zaseocima.
BRESTICE sa zaseocima, Aluge, Koraćevac, Srni Do i Plitki Do.
BROĆANAC koji se dijeli na Gornji Broćanac sa zaseokom Krnulić i Donji Broćanac sa zaseocima, Kovče DO, Miletin Do i Pobrđe.
BRUSAK sa zaseocima, Brezov Do, Glavica Mandića, Zukva, Kaba i Bovan.
GORNJA TREPČA sa zaseocima, Avdića Dolovi, Vala Trepačka, Verizovina, Gradojev Do, Trusina, Kruška Osmovića, Raštica i Trošovac.
DONJA TREPČA sa zaseocima, Krivača, Lastva, Podgređe, Podkita i Trnovac.
KAMENSKO sa zaseocima, Arapi, Pogana, Podgređe, Pometenik i Prisoja.
ORLINA sa zaseocima, Ćeliski Do i Široka ulica.
PONIKVICA.
RUDINE sa zaseocima, Bajov Do, Brankov Do i Torine Baletića.
SMRDUŠA sa zaseocima, Gligorijev Do, Đurđev Do, Lađište, Mrkalji, Cerovica i Čizmovina.
TRUBJELA sa zaseocima, Bonjin Do, Kruščica, Muževice i Ramovića Do.
VODE
Od živih voda osim Vrela pod Njegoš planinom, nema. Ljudi su obično kopali široke i duboke bunare na mjestima gdje ima ilovače. Tu se skupljala voda, kišnica i služila za napajanje ljudstva i stoke. Poslije drugoga svjetskog rata, vlasti su organizovale narod te su pravile te vode u raznim krajevima u Rudinama. Pojedini domaćini, pravili su pokrivene vode, zvane bistjerne. Prije toga za vrijeme velikih suša, narod je tjerao stoku čak do Slaninske Pećine. Brojalo se 150 koraka u pećini, dok se ne stigne do vode. Kao što postoje sušne, tako postoje i kišne godine. Kada kiša pada u izobilju danima bez prestanka, kao što je to bio i slučaj 1962. godine, tada je zbog obilnih kiša voda plavila Gornja Trepča, tako da je nastalo bilo jezero koje je dostizalo dužinu oko 1400 metara. To jezero je postojalo desetak dana.
Donja vrela
Jezero nakon obilnih kiša u Trepčima
Donja vrela
Planina Zla Gora, Vuko do i Raskrsnice
PUTEVI
Putna infrakstuktura je počela da se gradi tek u vrijeme kralja Nikole. Put koji je počeo da se radi 1910. godine od Nikšića preko Kusida dalje preko Rudina do Grahova, završen je u vrijeme prvog svjetskog rata. Put iz Kusida za Trepča počeo se raditi za vrijeme kraljevine Jugoslavije, da bi bio završen 1961. godine, a asfaltiran 1988.godine. Od Trepača preko Komanskog do škole u Rudine, izgrađen je makadamski put. Put je bio veoma lošem stanju i skoro da nije bio za upotrebu. Narod je sopstvenim radom pravio puteve i danas skoro do svake kuće postoji put. Preko Rudina 1938. godine, završena je uskotračna željeznička pruga i radila sve do 1975. godine, kada je zatvorena a šine uklonjene. Tada se pristupilo izgaradnji magistalnog puta koji povezuje Nikšić sa Trebinjem i dalje. Elektrifikacija Rudina je završena devedesetih godina prošlog vijeka. Zbog tako loših uslova za život, narod je napuštao te krajeve. Popis stanovništva govori da je 1953. godine bilo 2783 stanovnika, da bi se 2003. godine taj broj sveo na 475 . Broj stanovnika je danas nažalost puno manji.
CRKVE
U oslobođenim Rudinama narod je imao potrebu da izgradi svoje crkve. Tako je sagrađena u Bresticama 1863. godine Crkva Svete Trojice, u Broćancu 1863. godine Crkva Svetog Arhangela Mihaila. 1872. godine u Gornjim Trepčima sagrađena je Crkva Svetog mučenika Georgija, u Kamenskom je 1881. godine sagrađena Crkva Svetog Nikole, a obnovljena 2001. godine. Na Trubjeli je sagrađena Crkva Svetog Nikole, a 1887. godine u Borku Crkva Svetog Arhangela Mihaila. Na Krscu je sagrađena Crkva Svetog Nikole 1887. godine.
